Strijd van alleenstaande moeders tegen armoede is geen entertainment

Er was ophef in Vlaanderen. Twee vrouwelijke ’Beroemde Vlamingen’ – model Astrid Coppens en zangeres Natalia Druyts – stapten samen met hun vier kinderen uit hun luxeleven om een maand lang te leven als ’alleenstaande werkende mama’. Zo kondigde de Vlaamse zender VTM het nieuws aan over de fake reality-tv show Back to reality.

Ik had me voorgenomen om er niets over te zeggen want het verhaal is op zichzelf al pijnlijk genoeg. Maar nu besloot de VTM er al na één uitzending mee te stoppen wegens alle vertoon van slechte smaak. Het schaamteloze vertoon van armoedetoerisme door twee slechte actrices zonder enige empathie, verdwaald in hun oppervlakkige luxeleven, stuitte toch op te veel plaatsvervangende schaamte. Terecht.

Is het nog ’luxe’ als je leven zo leeg is dat je zelfs niet meer weet wat armoede en hard werken als alleenstaande moeder zijn? Die vraag stel ik mij niet alleen als politica en toeschouwer, maar ook als alleenstaande moeder.

Egocentrisme problematisch

Ook in de politiek kom je mensen tegen als Astrid en Natalia, die een luxe parcours hebben doorlopen en nooit geweten hebben wat het is om in armoede te leven. Hoe kunnen ze dan ook de juiste wetten maken? De juiste dingen in overweging nemen? De juiste keuzes maken voor hun medemens?

Het kan als je je hart openstelt voor meer dan je kleine zelf. Het egocentrisme in de show van Astrid en Natalia – wat je ook elders aantreft – lijkt me bijzonder problematisch. Misschien is de enige verdienste van de afgang van VTM en deze twee vrouwen het feit dat dit onderwerp opnieuw bespreekbaar is geworden.

Voordat ik in het Europees Parlement werd verkozen, werkte ik in het bedrijfsleven. Daarvoor was ik poetsvrouw, receptioniste en secretaresse geweest. Ik heb op elke sport van de sociale ladder gestaan. Ik ken allerlei verhalen en heb ze ook zelf meegemaakt.

Permanent dilemma: werken of bij je kind zijn?

Vandaag voel ik me bij het Europees Parlement niet anders dan de mensen die de kantoren en de toiletten schoonmaken, de mensen die in het restaurant of de cafetaria van het Parlement opdienen. Ik voel me niet anders dan de bewakers, de chauffeurs en de secretaresses. Ik praat met iedereen, ik ken vaak hun voornaam en hun verhaal. Hoe kan ik vergeten waar ik zelf maatschappelijk vandaan kom?

Ik denk aan de bewaakster aan wie ik vroeg hoe het met haar ging. Het was 19.00 uur, ik haastte me om naar huis te rijden want ik wilde absoluut voor mijn dochter koken. De vrouw vertelde me dat ze elke dag twijfelde. Als je op je werkt bent, wil je thuis zijn. Als je thuis bent, voel je je schuldig over je werk. Het is een dilemma. Permanent. Dat heb ik ook gekend.

Klassieke verdeling van zorg en huishoudelijke taken

Rennen tussen mijn werk en de kribbe, de afspraak met de kinderarts goed plannen. Wat als de kinderen ziek zijn? Je loopt vaak op eieren om alles te kunnen combineren als je het alleen moet doen. Niet alleen fysiek alleenstaande moeders maar ook alle moeders die er simpelweg alleen voor staan terwijl de vader uitslaapt, zichzelf omhoogwerkt of aan de toog hangt. De verscheuring blijft voor veel moeders. Vooral in een gezinsvriendelijke werkcultuur in combinatie met de klassieke verdeling van zorg en huishoudelijke taken, die ook indirect onze demografie beïnvloedt.

Veel vrouwen verrichten jarenlang onbezoldigd werk thuis en overleven tijdens het dilemma van de moeders. Soms zetten ze in op hun carrière, soms haken ze af om thuis te kunnen zijn, tegen hun zin in, niet zoals mensen die écht de keuze hebben.

Armoede na scheiding

Wat bij een scheiding waar ze juridisch niet voldoende beschermd werden? Dan gaat de armoede door, tot het krimpen van hun pensioen. De kinderen zijn het huis uit. Ze hebben geen sociaal leven opgebouwd via hun werk want ze waren gestopt. Geen pensioen opgebouwd. Geen eigendom. Niemand heeft betaald voor wat ze gedaan hebben. Die verhalen ken ik en hoor ik elke dag.

Als alleenstaande moeder in alle betekenissen van het woord, heb ik alle gevechten gevoerd. Op tijd aan de schoolpoort staan terwijl je twee jobs combineert. De eindjes aan elkaar knopen was altijd een uitdaging, maar ik bleef hard werken, juist omdat ik bang was voor zo’n toekomst.Vergis je niet, wat echt van jou is, is wat je voor jezelf hebt verdiend. Een kamer voor jezelf! Zoals Virginia Woolf schreef. Zelfredzaamheid. Waardigheid. Dat is wat ik thuis heb geleerd toen ik opgroeide. Alleenstaande moeders vechten voor twee en ik heb oneindig veel respect voor hen.Als ik in de politiek keihard werk, dan is het ook voor de rechten van deze vrouwen die er alleen voor staan en vaak het slachtoffer zijn van lichamelijk en geestelijk geweld. De show van Astrid en Natalia? Ik ben sprakeloos als ik eraan denk.

Dit was de achtenzeventigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.

www.telegraaf.nl