Assita Kanko pleit voor krachtdadiger terugkeerbeleid om migratieprobleem op te lossen

Jaarlijks krijgen zowat 400.000 tot 500.000 niet-EU-onderdanen het bevel de EU te verlaten omdat ze hier illegaal zijn binnengekomen of illegaal op het EU-grondgebied verblijven. Amper 40 procent van hen keert terug naar het moederland of naar het land vanwaar ze naar de EU zijn gereisd. Sinds begin dit jaar ontving de EU 31 procent minder asielzoekers dan in dezelfde periode vorig jaar, maar tegelijk daalde ook het aantal mensen dat terugkeerde. Vanaf juli – toen de reisbeperkingen opgeheven werden - ging het aantal aanvragen opnieuw lichtjes de hoogte in.

Toestand is onhoudbaar

Tijdens een debat in de Commissie voor Justitie en Binnenlands Beleid over de onderhandeling en toepassing van terugkeerakkoorden met de Europese Commissie, wees Europarlementslid Assita Kanko er vandaag op dat deze toestand onhoudbaar is. “De verhoging van het terugkeerpercentage van afgewezen asielzoekers zou een politieke prioriteit moeten zijn voor de Europese leiders. De coronapandemie heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in de lage terugkeerpercentages die we dit jaar voorlopig registreerden, maar het systeem botste al veel langer tegen zijn limieten aan.”

Vrijwillige terugkeer werkt niet

Sommige Belgische en Europese politici blijven de nadruk leggen op de vrijwillige terugkeer. Ze hebben duidelijk geen lessen getrokken uit het verleden, meent Kanko. “We weten intussen dat het systeem van vrijwillige terugkeer niet werkt. Kunnen we het dan nu misschien ook over een andere boeg gooien in plaats van een dood paard te willen reanimeren? Daarnaast vormen uiteraard ook de passiviteit en het gebrek aan dwingend wettelijk kader binnen de EU-lidstaten en bij hun regeringen een deel van het probleem.”

Hervestigingsakkoorden met tal van landen

Om de lidstaten te ondersteunen in hun inspanningen op het vlak van migratiemanagement, publiceerde de Commissie op 16 april al enkele richtlijnen rond de implementatie van relevante EU-bepalingen inzake asiel- en terugkeerprocedures en hervestiging. Momenteel heeft de EU formele hervestigingsakkoorden met Turkije, Pakistan, Rusland, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Moldavië, Oekraïne, Wit-Rusland, Albanië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië, Kaapverdië en Sri Lanka. Daarnaast lopen er onderhandelingen daarover met Marokko, Algerije, Tunesië, China, Jordanië en Nigeria. 

Aanpak terugkeer en hervestiging volledig herbekijken

Het is hoog tijd om onze aanpak rond de terugkeer en hervestiging volledig te herbekijken, vindt Assita Kanko. “Achterkamerdiplomatie en het herbekijken van de technische afspraken met landen van herkomst kunnen hierin zeker een rol spelen. Maar we moeten ook verder durven te gaan: sommige landen van herkomst proberen de boel al jarenlang te vertragen. Het is nu tijd om nagels met koppen te slaan, en de EU moet bekijken welke instrumenten ze daarvoor kan inzetten. Denk aan visa of aan financiële steun. Enkel door duidelijke spelregels vast te leggen rond terugkeer en hervestiging, kunnen we het systeem opnieuw op de sporen krijgen. Hiermee winnen we niet enkel het vertrouwen van onze burgers terug, we geven ook een duidelijk signaal aan die mensen die vervolgd worden en dus ook recht hebben op asiel. Tegelijk moeten we - parallel hiermee - ook werken aan de aanbodzijde, en de strijd tegen de mensenhandel opvoeren.”